نرگس محمدی برنده جایزه صلح نوبل شد
جایزه صلح نوبل 2023 به خانم نرگس محمدی فعال حقوق بشر ایرانی داده شد. در روز 6 اکتبر خانم بریت ریس اندرسن رئیس کمیته نوبل در یک کنفرانس مطبوعاتی این خبر را اعلام کرد. متن سخنان خانم اندرسن به شرح زیر بود:
***
زن ـ زندگی ـ آزادی
امسال کمیته نوبل نروژ به دلیل مبارزه با سرکوب زنان در ایران و مبارزه برای ارتقای حقوق بشر و آزادی جایزه صلح نوبل را به نرگس محمدی اهدا می کند.
مبارزه شجاعانه او با هزینه های شخصی بسیار زیادی همراه بوده است. رژیم در مجموع ۱۳ بار او را دستگير و پنج بار مجرم شناخته و مجموعاً به ۳۱ سال زندان و ۱۵۴ ضربه شلاق محكوم كرده است. همین الان که من برای شما صحبت می–کنم خانم محمدی همچنان در زندان است.
در سپتامبر ۲۰۲۲ یک زن جوان کُرد به نام مهسا ژینا امینی در حالی که در بازداشت پلیس امنیت اخلاقی ایران بود کشته شد. قتل او به بزرگ ترین تظاهرات سیاسی علیه حکومت دینی ایران از زمان روی کار آمدن این رژیم در سال ۱۹۷۹ منجر شد.
با شعار «زن، زندگی، آزادی» صدها هزار ایرانی در تظاهرات مسالمت آمیز علیه خشونت و ظلم حکومت در مقابله با زنان، شرکت کردند. رژیم به شدت اعتراضات را سرکوب کرد: بیش از پانصد تظاهرکننده کشته شدند. هزاران نفر مجروح شدند، از جمله تعداد زیادی که با شلیک گلوله های پلاستیکی توسط پلیس نابینا شدند. دست کم بیست هزار نفر دستگیر و در بازداشت رژیم قرار گرفتند.
«زن، زندگی، آزادی»، شعاری که تظاهرکنندگان انتخاب کردند، به درستی بیانگر تلاش و فداکاری نرگس محمدی است.
زن: او علیه تبعیض و ستم سیستماتیک نسبت به زنان مبارزه می کند.
زندگی: او از مبارزه زنان برای حق داشتن زندگی کامل و شرافتمندانه حمایت می کند. این مبارزه در سراسر ایران با آزار و اذیت، زندان، شکنجه و حتی مرگ مواجه شده است.
آزادی: او برای آزادی بیان و حق استقلال و علیه قوانینی که زنان را ملزم می کند دور از دید باشند و بدن خود را بپوشانند، مبارزه می کند. درخواست آزادی که توسط معترضان ابراز شده، نه تنها مربوط به زنان، بلکه شامل همۀ ایرانیان است.
حتی در دهۀ نود میلادی، نرگس محمدی به عنوان یک دانشجوی جوان فیزیک به عنوان مدافع برابری و حقوق زنان شناخته شده بود. او پس از پایان تحصیلات خود به عنوان مهندس و همچنین نویسنده مقالات در روزنامه های اصلاح طلب آن زمان مشغول به کار شد.
او در سال ۲۰۰۳ مشغول همکاری با کانون مدافعان حقوق بشر در تهران شد، سازمانی که توسط شیرین عبادی، برندۀ جایزه صلح نوبل، تأسیس شده بود. در سال ۲۰۱۱ خانم محمدی برای اولین بار به دلیل تلاش برای کمک به فعالان زندانی و خانواده های آن ها به چندین سال زندان محکوم شد.
دو سال بعد، پس از آزادی به قید وثیقه، خانم محمدی تمام تلاش خود را صرف کمپینی در مخالفت از استفاده از مجازات اعدام کرد. ایران از دیرباز جزو کشورهایی بوده است که سالانه بیشترین میزان آمار اعدام در جهان را دارد. تنها از ژانویه ۲۰۲۲، بیش از ۸۶۰ زندانی در ایران به اعدام محکوم شده اند.
فعالیت او علیه مجازات اعدام منجر به دستگیری مجدد خانم محمدی در سال ۲۰۱۵ و حبس بیشتر پشت دیوارها شد. پس از بازگشت به زندان، او شروع کرد به مخالفت با استفاده سیستماتیک رژیم از شکنجه و خشونت جنسی علیه زندانیان سیاسی، به ویژه زنان، که در زندان های ایران پیوسته انجام می شود.
سال گذشته زندانیان سیاسی محبوس در زندان مخوف اوین تهران از موج اعتراضات آگاه شدند. بار دیگر خانم محمدی رهبری را بر عهده گرفت؛ او از زندان حمایت خود از تظاهرکنندگان را اعلام کرد و اقدامات لازم برای همبستگی خود و هم بندی هایش با تظاهرکنندگان را ترتیب داد. مقامات زندان با تحمیل شرایط سخت تر پاسخ دادند.
خانم محمدی از دریافت تماس و ملاقات منع شد. با این حال، او موفق شد مقاله ای را به بیرون بفرستد که نیویورک تایمز در اولین سالگرد کشته شدن مهسا ژینا امینی منتشر کرد. پیام این بود: «هرچه بیشتر ما را زندانی کنند، قوی تر می شویم.» خانم محمدی در اسارات نیز تلاش کرده است تا اعتراضات فروکش نکند.
نرگس محمدی یک زن، مدافع حقوق بشر و مبارز آزادی است. با اعطای جایزه صلح نوبل امسال، کمیته نروژی نوبل مایل است از مبارزه شجاعانه او برای حقوق بشر، آزادی و دموکراسی در ایران تقدیر کند.
جایزه صلح امسال همچنین تلاش صدها هزار نفر را ارج می نهد که در سال گذشته علیه سیاست های تبعیض آمیز و سرکوب حکومت دینی علیه زنان تظاهرات کردند. تنها با پذیرش حقوق برابر برای همه، جهان می تواند به برادری بین ملت ها دست یابد که آلفرد نوبل به دنبال ترویج آن بود.
اعطای جایزه به نرگس محمدی از سنت دیرینه ای پیروی می کند که در آن کمیته نوبل نروژ جایزه صلح را به کسانی اعطا کرده است که برای پیشبرد عدالت اجتماعی، حقوق بشر و دموکراسی تلاش می کنند. اینها پیش شرط های مهمی برای صلح پایدار هستند.
ترجمه متن اعلامیه از مرسده بصیریان حریری
