علی صدر
فرارسیدن سال 2022 میلادی را به شما تبریک می گویم و برایتان آرزوی سلامتی و بهروزی می کنم. امیدوارم در سال نو از شر این پاندمی راحت شویم و آرزو می کنم که آگاهی و خرد بر بلاهت و خباثت پیروز شوند.
هر سال در شماره ماه ژانویه به طور اجمالی وقایع مهم سال گذشته را مرور کرده و با این نگاه به گذشته سعی می کنیم که وقایع احتمالی سال آینده را پیش بینی کنیم. در کل می توان گفت که سال 2021، البته در مقایسه با چهار سال پر تلاطم قبل از آن سال آرامی بود.
• پاندمی: در سال گذشته هر چند هنوز پاندمی قربانی می گرفت ولی دسترسی گسترده مردم به واکسن فراگیری و به دنبال آن تلفات را کاهش داد. این علی رغم مقاومت قشر وسیعی از جامعه بود که با سیاسی کردن واکسن، به ادامه پاندمی و کشتار آن کمک شایانی کردند.
• اصلاحات اقتصادی: پرزیدنت بایدن دو طرح اساسی را در جهت توسعه و تعمیر زیر ساخت های اقتصادی و همچنین در جنبه های رفاهی کل جامعه در برنامه خود داشت که متاسفانه به خاطر مخالفت یک سناتور (سناتور منچن از ویرجینیای غربی) به تصویب نرسید. این هر دو طرح در کوتاه مدت و طولانی مدت به نفع مردم بود. یکی از بخش های مهم این طرح اختصاص حدود پانصد میلیارد دلار جهت حفظ و بهبود محیط زیست بود که شایان توجه است. این که چگونه یک سناتور می تواند دولتی را به گروگان بگیرد و اینکه اصولا دلیل وجودی سنا چیست، بحثی است برای زمان دیگر و جایی دیگر.
• جنگ: یکی از مهم ترین وقایع در سیاست خارجی آمریکا پایان جنگ بیست ساله افغانستان بود. جنگی بی ثمر با تلفات مالی و جانی بسیار زیاد. جنگی که به شکست مفتضحانه آمریکا و متحدینش و پیروزی طالبان انجامید. در سرمقاله شماره پیش درباره این موضوع به طور مفصل بحث شد. امید است مسولین از این شکست درس بگیرند و به سیاست های کشورگشایانه خود پایان دهند. در نظر داشته باشید که آمریکا هنوز در هشتاد کشور دنیا پایگاه نظامی دارد!
• 26 COP: یکی دیگر از وقایع مهمی که در اواخر سال گذشته اتفاق افتاد و نتیجه اش برای آینده ما و نسل های بعد از ما اثر گذار خواهد بود، بیست و ششمین نشست تغییرات محیط زیست سازمان ملل (سی او پی 26) بود که از 31 اکتبر تا 13 نوامبر در شهر کلاسگو اسکاتلند برگزار شد. در این کنفرانس رهبران و نمایندگان ارشد تقریبا همه کشورهای جهان و فعالان حفظ محیط زیست حضور داشتند و به بررسی جدی گرمایش زمین و طرق کنترل و کاهش آن پرداختند. کشورهای شرکت کننده در نهایت به توافق رسیدند که تا نیمه قرن روند آلودگی را کنترل کرده و جلوی گرمایش روز افزون را بگیرند و به 5/1 درجه سانتیگراد برسانند. برای رسیدن به این هدف راهکارهای مختلفی را هم پیشنهاد کردند. هرچند ضمانت اجرائی برای این توافقات وجود ندارد ولی بدون شک قدمی است در جهت مثبت. کشورهای بزرگ و عمده که نقش اساسی در آلوده کردن محیط زیست دارند مثل آمریکا، چین و هند، در انتها توانستند توافقنامه پایانی را رقیق تر از آنچه باید می بود بکنند. جای بسی تاسف است که کشورهای آلاینده درک و بینش این را ندارند که تنگ نظری و نزدیک بینی آنان فجایعی غیر قابل بازگشت برای همه مردم جهان ایجاد خواهد کرد.
• ایران: انتخاباتی که در ایران انجام شد دولتی راست گرا روی کار آورد که با مجلس راست گرا یکپارچه شد. بحران اقتصادی، تحریم، گرانی و پاندمی همه دست به دست هم داده و شرایط بسیار ناگواری را در سطح کشور به وجود آورده اند. علاوه برهمه این ها، خشکسالی و فجایع اقلیمی که طی چندین دهه با سوء مدیریت زمینه آن ساخته شده بود، نمود عریانی یافتند. جناحی که هم اکنون همه ارکان قدرت را در دست دارد، در گذشته مخالف مذاکره با آمریکا و غرب بوده و توافق برجام را قبول نداشت. ولی هم اکنون باب مذاکره را برای ابقای برجام یا نوعی توافقنامه که باعث لغو تحریم ها شود با کشورهای 1+4 و نهایتا با آمریکا باز کرده است. اینکه به نتیجه برسند و برجام احیا شود و تحریم ها لغو شوند قابل پیش بینی نیست. ولی به فرض اینکه این اتفاق بیافتد و بده و بستان هایی صورت گیرد و تحریم ها لغو شوند، ممکن است به صورت موقت مَفَرّی برای مردم به وجود بیاورد ولی معزل محیط زیست متاسفانه راه فراری ندارد. فجایع غیر قابل برگشتی که در زمینه آب های زیرزمینی و سطحی در کشور به وقوع پیوسته قابل تعمیر و بازسازی نیست. نشست زمین و «خشکسازی» پدیده هایی غیر قابل برگشت هستند. این پدیده ها غیر قابل پیش بینی نبودند؛ دانشمندان و صاحب نظران در ایران بیش از چهل سال است که هشدار می دهند ولی سیاست های غلط و نزدیک بینی نامعقول، ایران را به یکی از اولین قرانیان زیست محیطی منطقه تبدیل کرده است.
به نظر می رسد که در سال 2022 جهان هنوز درگیر پندمی خواهد بود. احتمالا شاخه های جدیدی از این ویروس اینجا و آنجا پدید خواهند آمد ولی مردم یادگرفته اند که با آن همزیستی کنند. امید است در آمریکا با پیاده شدن اصلاحات اجتماعی و طرح های زیرساختی، وضعیت اقتصادی و رفاهی بهتر شود. انتخابات میان دوره ای برای کنگره در پیش است و نتایج آن برای آینده این کشور اثراتی تعیین کننده خواهد داشت.
